NIEPUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA
z Oddziałami Integracyjnymi
"Ukryty Dar" w Dębicy
Autyzm
Autyzm - to obok raka, cukrzycy i AIDS – jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych świata: dotyczy około 5 mln ludzi, zwłaszcza dzieci, niezależnie od płci, rasy i statusu społeczno - ekonomicznego. Szacuje się, że na 300 nowo narodzonych dzieci dwoje z nich będzie miało prawdopodobnie zdiagnozowane całościowe zaburzenia rozwojowe, w tym także autyzm.
W Polsce nie prowadzi się dokładnych badań dotyczących liczby osób z autyzmem. Szacuje się, że w naszym kraju na zaburzenia autystyczne cierpi ponad 200 tys. osób, a ich liczba wciąż wzrasta. Autyzm jest zaburzeniem, u którego podstaw leży nieprawidłowa praca mózgu. Osoby z autyzmem mają problemy z mówieniem, postrzeganiem świata, rozumieniem relacji społecznych. W odmienny sposób odbierają wrażenia zmysłowe. Trudno jest wyobrazić sobie, iż komuś może wydawać się, że sól jest kwaśna, śnieg parzy, a delikatne głaskanie powoduje silny ból. Ale tak właśnie może wyglądać świat osoby
z autyzmem.
AUTYZM i zespół ASPERGERA to całościowe zaburzenie rozwojowe związane z wrodzonymi lub nabytymi dysfunkcjami układu nerwowego, które zazwyczaj ujawniają się ciągu pierwszych trzydziestu miesięcy życia. Jednak niekiedy zaburzenia mogą się ujawnić dopiero w czwartym - piątym roku życia - wówczas mówimy o tzw. „autyzmie atypowym”. Występuje
w społeczeństwach na całym świecie, autyzm jest dość trudny do diagnozowania, gdyż ma bardzo zróżnicowany charakter, występuje pod wieloma postaciami – można by nawet pokusić się o stwierdzenie, że wręcz niemożliwe mogłoby znalezienie dwojga dzieci o identycznych zaburzeniach. Stopień nasilenia objawów autyzmu jest różny, tak jak i różna jest dynamika zmian.
Dzieci i dorośli dotknięci autyzmem lub zespołem Aspergera z wygładu niczym się nie różnią od swoich rówieśników. Są tacy sami, a jednak inni, żyjący jakby we własnym świecie. Wydaje się, że ich umysł nie jest przystosowany do rzeczywistości, której codziennie doświadczamy. Mają problemy z komunikowaniem się, lecz zarazem przejawiają niezwykłe zdolności
i zainteresowania. Autyzm i zespół Aspergera to także wyjątkowy i szczególny sposób bycia. Osoby dotknięte tymi zaburzeniami mogą posiadać szczególne umiejętności- zdolności manualne, doskonałą pamięć oryginalne zainteresowania i szczegółową wiedzę z ulubionej dziedziny. Ich świat w wielu przypadkach, jest niezwykle uporządkowany, pełen zależności, których zdrowe osoby często nie zauważają.
Pełna miłości akceptacja, próba zrozumienia dziecka z autyzmem lub zespołem, Aspergera, jego funkcjonowania fizycznego, umysłowego i duchowego sprawiają, że życie dziecka oraz najbliższych mu osób, może być radosne i spełnione.
Jak rozpoznać, czy dziecko ma autyzm?
Typowe objawy autyzmu mieszczą się w trzech grupach:
-
Ograniczona zdolność do tworzenia relacji z innymi ludźmi, ograniczone lub nieprawidłowe uczestniczenie w interakcjach społecznych.
-
Nieumiejętność komunikowania się lub niewłaściwe sposoby wyrażania swoich potrzeb.
-
Schematyczne zachowania oraz ograniczony repertuar zainteresowań i aktywności.
Zachowania, które mogą wystąpić u osób z autyzmem w różnych kombinacjach i stopniu natężenia.
-
trudności we współdziałaniu z innymi dziećmi, brak relacji z rówieśnikami
-
brak spontanicznego udziału w zabawach grupowych
-
brak kontaktu wzrokowego lub bardzo ograniczony unikanie patrzenia w oczy
-
nieodczuwanie strachu w sytuacjach zagrożenia
-
napady śmiechu nieodpowiedniego do sytuacji (chichot)
-
napady złego nastroju wpadanie w rozpatrz bez wyraźnego powodu
-
niewrażliwość na ból
-
pozostawienie w samotności chęć trzymania się na uboczu
-
unikanie przytulania
-
oddawanie się dziwnym i powtarzalnym zabawom
-
kręcenie przedmiotami lub wokół własnej osi
-
Pochłaniająca fascynacja przedmiotami albo ich częściami lub szczegółami ubioru częściami ciała innej osoby np. otwieranie i zamykanie drzwi, dotykanie policzka drugiej osoby
-
nadmierna lub skraj nieograniczona ruchliwość fizyczna
-
zbytnie przywiązanie do przedmiotów
-
powtarzający się upór przed zmianami rutyna sztywne przywiązanie się do zwyczajów lub rytuałów, nawet niefunkcjonalnych np. ułożenie przedmiotów ,przyborów w piórnik ,stała kolejność porannych czynności ta sama droga do szkoły
-
dążenie do zachowania monotonii otoczenia i swoich działań
-
echolalia-powtarzanie zasłyszanych słów lub zdań, lecz bez intencji nawiązania rozmowy
-
brak reakcji na hałas lub nadmierne reagowanie
-
wskazywanie palce lub gestykulacja zamiast słów
-
trudności w wyrażaniu potrzeb
-
niska podatność na tradycyjne sposoby nauczania lub jej brak
-
niewłaściwa postawa –przygarbiona postawa ciała wymachiwanie rękami
-
brak dzielenia się swoimi radościami i zainteresowaniami z innymi ludźmi
-
brak rozwoju mowy lub jego opóźnienie
-
nieumiejętność nawiązywania i podtrzymywania konwersacji
-
powtarzanie pewnych ruchów, np. machanie rękoma stukanie palcami kręcenie się
-
nieumiejętność zabawy z udawaniem lub naśladowaniem, np. zabawa w lekarza piosenki z pokazywaniem preferowanie kontaktu z nieożywionymi przedmiotami, np. zabawki sprzęt AGD
Jeżeli twoje dziecko ma podejrzenia autyzmu lub jego zachowanie wzbudza twoje obawy nie bój się, nie zwlekaj z konsultacją
u specjalisty. Objawów autyzmu jest wiele.
Dziecko autystyczne:
-
woli być samo
-
nie bawi się z innymi i nie jest twórcze w zabawie, woli kontakt z przedmiotami niż z ludźmi
-
unika kontaktu wzrokowego
-
raczej patrzy przez osobę
-
mało się uśmiecha
-
ma ograniczoną mimikę twarzy, jego twarz nie wyraża uczuć
-
nie reaguje na własne imię
-
wydaje się nadpobudliwe
-
czasami wpada w gniew bez wyraźnego powodu
-
nie mówi wcale albo używa słów bez znaczenia
-
może za nami powtarzać słowa ( echolalia)
-
dziwacznie się zachowuje – wprawia przedmioty w ruch obrotowy, samo robi tzw. młynki, albo wprowadza się w jakiś inny jednostajny ruch- kiwanie huśtanie, obracanie się w miejscu
-
nie porusza się spontanicznie
-
jest spętane ruchowo
-
chodzi drobnymi krokami
-
nie balansuje rękami
-
nie biega w podskokach
-
jeśli mówi to na jeden temat
-
sprzeciwia się jakimkolwiek zmianom w rutynie
-
ma nadwrażliwość na dotyk i dźwięk
Musimy być świadomi, iż u dziecka mogą wystąpić jedynie niektóre z powyżej wymienionych objawów (nie wszystkie). Niektóre dzieci cierpiące na autyzm, np bardzo lubią się przytulać, dużo mówią, choć nie zawsze poprawnie i wcale nie mają nasilonych dziwnych zachowań. Zatem należy pamiętać, że u niektórych dzieci objawy mogą być mocno nasilone, a u innych z kolei, mogą być bardzo słabo widoczne a wręcz trudne do wychwycenia.
WYBÓR I PODJĘCIE TERAPII.
Po uzyskaniu diagnozy autyzmu lub zespołu Aspergera konieczne jest podjęcie decyzji o działaniach terapeutycznych. Mimo że autyzm nie jest postępującą chorobą, niektóre zachowania mogą się utrwalić i pogłębić( stymulacje, lub echolalia).Trzeba rozważyć, jakie działania terapeutyczne będą najpełniej zaradzać deficytom rozwojowym dziecka i umożliwią mu wszechstronny rozwój. Wybór terapii podstawowej i form uzupełniających powinien być poprzedzony rzetelnym rozpoznaniem mocnych i słabych stron funkcjonowania dziecka jego możliwości i obszarów, które trzeba rozwijać szczególnie intensywnie.
BIOFEEDBACK
Metoda usprawnienia funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego stosowana jako terapia wspomagająca. Opiera się na wykorzystywaniu możliwości plastycznych mózgu obecnych przez całe życie, polegających na zdolności tworzenia nowych połączeń synaptycznych i wygaszania połączeń już istniejących. Wpływa na poprawę mowy, równowagi, rozumienia i mimiki
u dzieci z autyzmem, pomaga zmniejszyć wrażliwość sensoryczną oraz złagodzić reagowanie na zmiany w otoczeniu.
METODA OPCJI
Terapia mająca formę niedyrektywną. Polega na podążaniu za dzieckiem podczas zajęć, w atmosferze zaufania i pełnej akceptacji. Terapeuta, jako partner dziecka, naśladuje jego zachowanie, lecz ono nie musi przyjmować jego propozycji zabawy. Głównym celem jest włączenie się w świat przeżyć dziecka i nawiązanie z nim kontaktu
KOMUNIKACJA ALTERNATYWNA
Wykorzystuje alternatywne sposoby komunikacji. Jej celem jest uczenie komunikowania się za pośrednictwem piktogramów, syntezatora mowy lub klawiatury komputerowej
TERAPIA BECHAWIORALNA (Stosowana Analiza Zachowań)
Kompleksowa terapia służąca wspomaganiu i edukacji dzieci z autyzmem.Jej głównym celem jest rozwijanie umiejętności funkcjonalnej spontanicznej komunikacji redukowanie zachowań niepożądanych na rzecz kształtowania prawidłowych zachowań społecznych rozwijanie umiejętności zabawy oraz wspieranie funkcji poznawczych. Jedną z wykorzystywanych w niej metod jest motywowanie do uczenia się poprzez pozytywne wzmocnienie – nagradzanie i pochwały.Terapia opiera się na opracowaniu indywidualnych programów terapeutycznych, w których nauka rozłożona jest na poszczególne kroki.
TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
Polega na dostarczaniu i uczeniu właściwej interpretacji bodźców sensorycznych odbieranych przez zmysły oraz odpowiednich sposobów reagowania. Terapia wykorzystuje ukierunkowane zabawy i aktywności swobodne wykonywane przez dzieci, które wyzwalają automatyczne reakcje sensoryczne.Służy poprawie koncentracji i zdolności motorycznych, przygotowuje dziecko do nauki, umożliwia nowe doświadczenia w procesie uczenia się. Ważnym celem jest złagodzenie zaburzeń występujących podczas przetwarzania bodźców percepcyjnych.
TRENING SŁUCHOWY TOMATISA
Terapia służąca zmniejszeniu nadwrażliwości słuchowej u dzieci i doskonaleniu umiejętności językowych i społecznych. Dokonuje się podczas powtarzanych seansów słuchowych Wykorzystuje urządzenia, które stymulują mózg i wspomagająco
w analizowaniu informacji dźwiękowej.
METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE
Poprzez wykorzystanie dotyku ruchu, nazywanie części ciała i wyczuwanie ich ćwiczenia w parach pomaga nawiązać kontakt, rozwija świadomość własnego ciała oraz przestrzeni wspomaga porozumiewanie się uczy dzielenia przestrzeni z innymi, współpracy, empatii i koncentracji Poprzez elementy tańca niweluje napięcie i obniża stres. Pomaga nawiązać lub poprawić kontakt z dzieckiem.
MUZYKOTERAPIA
Muzyka posiada wiele właściwości terapeutycznych i może oddziaływać na wiele obszarów funkcjonowania człowieka. Wpływa na układ oddechowo-krążeniowy, uaktywnia funkcje wegetatywne i motoryczne. W sferze psychiki pobudza do działania, zaspokaja potrzebę ekspresji czy prowadzi do złagodzenia i wyciszenia napięć.
Ułatwia nawiązywanie kontaktów ze światem i ludźmi, bo jest narzędziem uniwersalnym. Jej zalety są wszechstronne, stad może stanowić, ważny element działań terapeutycznych.
HIPOTERAPIA
Jest to terapia kontaktowa, która wykorzystuje impulsy ruchowe konia w trakcie jazdy do stymulacji układu nerwowego jeźdźca. Tych jedynych w swoim rodzaju bodźców nie można uzyskać w żadnej innej terapii ruchowej. Kontakt z tak dużym i spokojnym zwierzęciem wpływa odprężająco na psychikę, a możliwość kierowania nim daje poczucie decyzyjności. Dodatkowy atut stanowi fakt, iż zajęcia na hipodromie to nie sala rehabilitacyjna.
DOGOTERAPIA
Ta kolejna forma naturalnej rehabilitacji to znakomity wpływ kontaktu z psem na zdrowie i psychikę człowieka. Jest to system ćwiczeń i zabaw z psami wspomagający rozwój ruchowy i umysłowy. W Polsce dogoterapie stosuje sie dopiero od kilku lat. Wykorzystywane są psy różnych ras (labradory, husky) o łagodnym usposobieniu, zdrowe, odpowiednio przeszkolone i chętne do współpracy. Nie trzeba dodawać, że jest to ulubiona i wyczekiwana przez dzieci forma zajęć.